Cumhurbaşkanı ve Çalışma Bakanı’nın açıklamaları vahim durumu gösteriyor
Sayıştay 5 sözleşmede 100 milyon TL kayba işaret ediyor
Özel sektör madeni iyileştiremiyorsa yeniden kamuya devredilsin
ANKARA
CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran, Ermenek ve benzeri maden facialarının bir daha yaşanmamasını sağlayacak önlemlerin belirlenmesi amacıyla TBMM’de bir araştırma komisyonu kurulmasını istedi.
Araştırma önergesinde Karaman’ın Ermenek ilçesi Güneyyurt beldesinde bulunan Has Şekerler Madencilik Şirketi tarafından işletilen madende 27 Ekim 2014 tarihinde su baskını yaşanması nedeniyle 18 işçinin mahsur kaldığını ve aradan geçen 3 güne rağmen henüz kendilerine ulaşılamadığını belirtildi. Umut Oran, araştırma önergesinde şunları kaydetti:
Soma’da 13 Mayıs 2014’te yaşanan facianın ardından hükümetin yeterince önlem almadığı Ermenek faciası sonrasında da ortaya çıkmıştır. Cumhurbaşkanı ve Başbakan’ın 29 Ekim’de buraya yaptığı ziyaret dahi yaşanan karmaşa ve kaos ortamını gözler önüne serdi. Sadece protokol düzeniyle uğraşılması nedeniyle çok değerli 6 saat burada hiçbir şey yapılamadan harcandı. AFAD ekiplerinin hazırlıksız olduğu gerekli donanımın ellerinde bulunmadığı da bu iş cinayetiyle ortaya çıkmıştır. Kurtarmaya gelen AFAD mensubu 420 personelin dahi yatacak yeri yiyecek, içeceklerinin bulunmaması çok vahim görüntüler ortaya çıkarmıştır. Madende kalan 18 işçimizin acılı aileleri, protokolün maden sahasından ayrılmasından sonra kaderlerine terk edildiler. Binlerce polisin alana yığılması kurtarma çalışmalarını da olumsuz etkiledi, çünkü alana giriş-çıkış sağlanamadı, pompa-ahtapot cihazları dahi maden ağzına sokulamadı.
İş cinayetinin yaşandığı maden ocağı sahibi Saffet Uyar ve ortağı olduğu şirketlerin devlete 120 milyon TL borcu olduğu ancak bir türlü tahsil edilemediği en yetkili ağız olan Çalışma Bakanı tarafından ifade edilmiştir.
Geçen yasama yılı sonunda çıkartılan torba yasayla maden işçileri için getirilen, ancak bir bölümü yılbaşından itibaren yürürlüğe girmesi benimsenen kısmi iyileştirmeler dahi yaşama geçirilememiştir. Ermenek’teki söz konusu madende işveren iki asgari ücretlik maaşa geçmezken, işten çıkarttığı insanlara birçok dayatmada bulunarak eskiye oranla çok daha kötü koşulları sineye çekmeye mecbur bırakmıştır. Aylardır maaşını vermediği işçileri son olarak da yerin 175 metre altında kaderine terk etmiştir. Üstelik işçilerin duvardaki su sızıntılarını 2 ay öncesinden noter kanalıyla ihbar edildiği bilinmektedir.
Çalışma Bakanı Faruk Çelik dahi işçiler aleyhine yaşanan bu duruma işaret ederek “İşverenin tavrı kabul edilebilir değil. Bir maaş dahi ödemeden torba yasayı bahane etmesi doğru değildir. İzahı yapılamaz” açıklamasını yapmıştır.
Bütün bu maddi eksikliklerin yanı sıra Cumhurbaşkanı’nın madende “Yeni yasayı hazmedemeyen işverenler var” açıklamasını yapması kabul edilemez bir duruma işaret etmektedir. Benzeri biçimde Çalışma Bakanı Faruk Çelik de ceza vermek istediklerinde hemen 50 kişinin bunu önlediğini söyleyebilmektedir.
Faruk Çelik yıllardır AKP hükümetlerinde Çalışma Bakanı olmasına rağmen, “Bu tür madenler kapatılmalı. Bu madene ruhsat verilmemeliydi” açıklamasını yapmaktan da çekinmemiştir.
Ayrıca konuyla ilgili olarak Sayıştay denetçisi Mehmet K. Türkiye Kömür İşletmeleri hakkında hazırladığı raporla çok çarpıcı sonuçlara ulaşmasına rağmen, adeta cezalandırılarak Değerlendirme Kurulundan alınmıştır. Sayıştay denetçisinin raporunda sadece 5 firmaya verilen işletme hakkı devriyle devletin 100 milyon TL zarara uğratıldığını saptamasına rağmen bu konuda herhangi bir işlem yapılmaması bu alanda da birçok sorun olduğunu göstermektedir.
Sorunun temelinde ise Recep Tayyip Erdoğan’ın Başbakanlığı döneminde 16.6.2012 tarihinde yayınladığı ve halen yürürlükte olan 2012/15 sayılı genelgeyle her türlü maden ruhsatı verme yetkisini doğrudan Başbakana bağlamış olması yatmaktadır.
1946’dan itibaren 2014’e kadar iş cinayetlerinin sayısı ortalama 983 iken son 2003-2014 AKP döneminde gelişen teknoloji ile düşmesi gereken iş cinayetleri sayısının ortalaması 1.166’ya yükseldi. İş cinayetlerinde ilk sırayı madencilik sektörü almaktadır. Türkiye’nin artık iş cinayetlerinde Avrupa’da 1’nci, Dünyada ise 3. olduğu utanç tablosundan kurtulması gerekmektedir.
Gerekiyorsa kamuya devredilsin!
Bu nedenlerle, içtüzüğün 104 ve 105’inci maddeleri uyarınca, bilhassa özel sektörün elindeki madenlerin acilen incelenmesi, iyileştirilmesi sağlanamıyorsa gerekiyorsa yeniden kamuya devredilmesi, kapatılması zorunlu olan maden sahalarında çalışanlar ile o bölgede halkının alternatif ürün ve ticaret konularına yönlendirilmesi için özel teşvik uygulamasına gidilmesi gibi önlemlerin alınmasını sağlayacak, her türlü incelemeyi yapacak bir araştırma komisyonu kurulması için gereğini saygılarımla arz ederim.
ERMENEK-1
