Teşviğe rağmen yatırımlarda şok gerileme

CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran’ın, teşviğe rağmen yatırımlarda yaşanan şok gerilemeye dair ekonomi açıklaması;

Hukukun üstünlüğünden ve demokrasiden uzaklaşma ekonomiyi kırılgan yaptı. İç siyaset ve dış politikadaki tutarsızlık ve belirsizlik, ulusal güvenlik ve sınırlarımızdaki zafiyetler yatırım iklimimizi olumsuz etkiledi.
Ekonomi, iç siyaset ve dış politikada giderek artan belirsizlikte yatırımcı önünü göremiyor. Yüksek kur girdi, yüksek faiz kaynak maliyetlerini yükseltiyor, istikrarsızlık ve güven kaybı, yatırımcıyı caydırıyor, yatırımlara darbe vuruyor.
Kağıt üzerindeki teşvikler, ülkede siyasi ve makro ekonomik istikrar olmadığı için işe yaramıyor. Hem ileriye yönelik yatırım eğiliminde hem de gerçekleşen yatırımlarda sert düşüşler yaşanıyor.
İlk çeyrekte teşvik belgesi alınan yatırım sayısı geçen yıla göre yüzde 21, yatırım tutarı yüzde 28, öngörülen istihdam yüzde 18 düşüş gösterdi. Teşvik belgesi sayısı tüm sektörlerde geriledi. Belgeye bağlanan yatırım tutarında ise hizmetler dışındaki diğer tüm sektörlerde düşüş yaşandı.
Özellikle madencilik yatırımları durma noktasına geldi. Tayyip Erdoğan’ın hiçbir demokratik ülkede görülmeyecek biçimde ülke genelindeki tüm madenler için ruhsat verme yetkisini kendi uhdesine alması sektörü tıkadı, yatırımları durdurdu. Teşviğe bağlanan madencilik yatırımlarında yüzde 80’e yakın düşüş var.
Teşvik belgesi alınan yatırımların tutarı enerjide yüzde 39, tarımda yüzde 38, imalat sanayiinde yüzde 25 azaldı.
AKP’nin 2012’de uygulamaya koyduğu yeni teşvik sisteminin “yıldızı” olacağını iddia ettiği Doğu ve Güneydoğu’daki en yoksul 15 ili kapsayan 6. bölgede yatırım tutarı yüzde 46 azaldı.
Teşvik verileri yatırım eğilimindeki kırılmayı, ilk çeyrek GSYH verileri de “gerçekleşen” yatırımlardaki sert düşüşü ortaya koydu. Kamu ve özel sektörün gayri safi sabit sermaye oluşumları ile stok değişimini kapsayan toplam yatırımlar, geçen yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla yüzde 5.6 küçüldü ve bu da genel büyüme oranını 1.3 puan aşağı çekti.
3 milyona yaklaşan resmi, 5 milyonu aşan gerçek işsizi bulunan Türkiye, istihdam yaratma kapasitesini tümden yitiriyor, işsizlere iş aş yaratamaz hale geliyor. Ciddi boyutlardaki işsizlik sorununun çözümü için hayati önem taşıyan yatırımlar cephesindeki kan kaybının Türkiye’ye faturası büyük olacaktır.
Türkiye’nin iç siyaset, dış politika ve ekonomide istikrara, insanların geleceğe güvenle bakacağı, yatırımcının önünü görebileceği bir ortama, bu koşulları tesis ederek “yatırım iklimi” yaratacak bir yönetime ihtiyacı bulunuyor.