CHP Genel Başkan Yardımcısı Umut Oran’ın Türkiye’nin ekonomik verileriyle insani gelişmişlik endeksi, demokrasi-kalkınma kıyaslamasını yaptığı araştırmayı bilgilerinize sunarız.
Umut Oran
Basın Açıklaması
02.02.2013 
İLLÜZYONLU EKONOMİSİYLE TÜRKİYE KÜME DÜŞMEK ÜZERE 
GÖSTERGELER GELİŞEN DEĞİL 3. DÜNYA ÜLKELERİNE DOĞRU GİDİYOR! 
NE KADAR DEMOKRASİ O KADAR KALKINMA 

  • AKP döneminde Türkiye’nin ekonomik büyümesi, cari açığı patlatma pahasına, “sıcak para” ile finanse edilirken, sözü edilen “hızlı” büyüme masalının aksine, “el parası” ile kağıt üzerinde sağlanan büyüme de 2002-2012 dönemi ortalamasında yüzde 5’le vasat düzeyde kaldı. AKP’nin 10 yıllık iktidarı döneminde Türkiye ekonomide en fazla ortalamaları tutturabildi.
  • Buna karşılık kalkınma ve gelişmenin gerçek göstergesi ve kanıtı olan insani gelişmişlikte ise Türkiye geriye gitti, gelişmiş ülkeler ve içinde yer aldığı gelişmekte olan ülkelerden biraz daha uzaklaşarak, 3. Dünya ülkelerine yaklaştı.
  • Türkiye,  1998 yılında GSYH’ye göre dünya sıralamasında 14. iken bugün 17. sıraya geriledi.
  • Ancak “büyüme” ile “gelişme” aynı anlama gelmiyor ve gerçek güçlü ekonomi için kaliteli bir demokrasiye ihtiyaç bulunuyor.
  • AKP’nin dayattığı “ekonomik büyüme için istikrar” politikaları Türkiye’yi demokrasi anlamında açıkça geriye götürdü.
  • GSYH bazındaki yanıltıcı ve fiktif göstergelere karşılık Türkiye, “insani gelişmişlik”te geriledi; UNDP’nin İnsani Gelişmişlik Endeksi’nde Türkiye AKP iktidarları döneminde 7 sıra birden düşerek 92’nciliğe geriledi.
  • Türkiye insani gelişmişlikte, Uruguay, Palau, Karadağ, Bulgaristan, Kuveyt, Rusya, Kazakistan, Bosna-Hersek, Makedonya, Jamaika, Ermenistan, İran, Oman, Tonga ve Azerbaycan gibi ülkelerin bile gerisinde…
  • Türkiye, insani gelişmişlikte 3 basamak daha düşerse, Ürdün, Cezayir, Sri Lanka, Fiji, Türkmenistan, Tayland, Suriye, Irak, Fas gibi ülkelerin yer aldığı, 3. kategorideki ülkeler arasına girecek.
  • AKP döneminde Türkiye, kadın-erkek eşitliğinde de geriye gitti.
  • UNDP’nin, kadın ve erkek arasındaki eşitsizliğini ölçtüğü endekse göre 2002 yılında 71’inci olan Türkiye, AKP döneminde 77’nciliğe indi.
  • Dünya Ekonomik Forumu’nun 2005’ten itibaren açıkladığı Toplumsal Cinsiyet Uçurumu Endeksi’nde de Türkiye dünya ülkeleri arasında 105’incilikten 135’inciliğe düştü.
  • İnsan Hakları Özleme Örgütü’nün (Human Rights Watch- HRW) daha 2 gün önce açıkladığı 2013 raporunda da durum vahim. Türkiye’deki ifade özgürlüğü ihlalleri, cezasızlık, polis şiddeti ve kadına yönelik şiddet için raporda, “2012’de, AKP hükümetindeki Türkiye, ülkede gittikçe daha da kötüleşen demokratik haklar ve insan hakları ihlallerine yönelik geliştirici adım atmada sınıfta kaldı” saptamasını yaparak “Hükümetin muhalif seslere tahammülünün olmadığı” bildirildi.
  • AKP’nin iktidara geldiği 2002’de basın özgürlüğü açısından 179 ülke arasında 99. olan Türkiye, Ocak 2013 tarihli Dünya Basın Özgürlüğü raporuna göre 154. sıraya gerileyerek bu alanda da rekor kırmış durumda.
  • AKP’nin ekonomi ve siyaset yönetimi modeli ile Türkiye’nin gideceği yer gelişmiş, medeni ülkeler değil, geri kalmış totaliter ülkeler ligidir. Kaliteli bir demokrasi, güçlü bir ekonominin de temel şartıdır. Gerçek demokrasinin olmadığı yerde güçlü ekonomi de adil gelir dağılımı da nitelikli bir toplum da olamaz. Türkiye’yi demokrasiden adım adım uzaklaştıran zihniyetten bir an önce kurtulmaya, çağdaş uygarlığın gereklerini benimsemiş, Türkiye’yi ileri, gelişmiş ülkeler ligine taşıyacak bir yeni iktidara acilen ihtiyaç var.

AKP iktidarları döneminde; ekonomik büyüme, cari açığı patlatma pahasına “sıcak para” ile finanse edilirken, “hızlı büyüdük” masalının aksine 2002-2012 döneminde ortalama yüzde 5’le vasat bir büyüme oranı yakalanabildi. Buna karşılık Türkiye, bir ülkenin kalkınma ve gelişmesinin gerçek göstergesi ve kanıtı olan demokrasi ve insani gelişmişlikte ise sürekli geriye gitti; rekabet gücünü belirleyen göstergelerde de gelişmiş dünyanın çok gerisinde kaldı, 3. Dünya ülkelerine yaklaştı.
AKP’nin büyüme modeli, vergisiz Türk borsası ve bankaların yüksek faiziyle cezbettiği sıcak paranın gecelik finansal yatırımlara yönelik fon akışlarından sağlanan sermaye ile ithalata, hızlı tüketim artışına dayanıyor.  AKP bu modelle kağıt üzerinde sağlanan sözde “hızlı” büyüme ile övünüyor. Yoğun sıcak para girişlerinin reel döviz kurunu düşürerek, hem ithal tüketimi patlattığı, hem de milli geliri kağıt üzerinde dolar cinsinden büyüttüğü 2002-2011 döneminde Türkiye GSYH’sini 232 milyar dolardan 774 milyar dolara çıkardı. Ama sonuç olarak 1998’de GSYH yönünden dünyada 14. sırada olan Türkiye bugün ise maalesef 17’liğe gerilemiş durumda. IMF projeksiyonlarına göre Türkiye 2012’de de 783 milyar dolarla 17. sırada ve bu sırayı 2013’te de bu sırayı koruyacak.
Kalkınma Bakanlığı verileri ise TL cinsinden GSYH’nin 2002-2012 dönemi ortalamasında sabit fiyatlarla sadece yüzde 5 büyüdüğünü gösteriyor.
Bu yıl kişi başına gelirde 63’üncülüğe geriliyoruz
2002-2011 döneminde kişi başına milli gelir ise TL’deki değerlenmeye ve yapılan istatistik makyajlarının da etkisiyle 2002-2011 döneminde 3 bin 519 dolardan 10 bin 363 dolara yükseldi. Türkiye, kişi başına milli gelire göre yapılan sıralamada dünya ülkeleri arasında 6 basamak yükselerek 64’üncülükten 58’inciliğe çıktı. IMF projeksiyonlarında kişi başına GSYH sıralamasında 2012’de 55’inci olacağı beklenen Türkiye’nin 2013’te ise yaklaşık 11 bin dolarla 63’üncülüğe düşeceği belirtiliyor.
Türkiye, Uruguay ve Kazakistan’ın da altında
2013 için öngörülen kişi başına GSYH değerlerine göre Türkiye, sadece Lüksemburg, Norveç, İsviçre, İsveç, Danimarka, Almanya, Fransa, ABD, Japonya gibi gelişmiş ülkelerin değil, İsrail, Umman, Bahreyn gibi Ortadoğu,  Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Estonya, Litvanya, Macaristan, Hırvatistan gibi eski Doğu Bloku ülkeleri, Uruguay, Şili gibi Orta Amerika ülkeleri ve eski Sovyet ülkesi Kazakistan’ın altında kalıyor.
Ekonomisi “iflas” etti denilen Yunanistan’ın kişi başına milli gelirinin 2013’te 21 bin dolar dolayındaki düzeyiyle Türkiye’nin yaklaşık iki katı olacağı tahmin ediliyor.
Büyüme başka şey, gelişme başka… 
Büyümeye ilişkin göstergelerdeki yanıltıcı, fiktif durum bir yana Türkiye, gerçek bir güçlü ekonominin de temel şartı olan kaliteli demokrasiden ise gittikçe uzaklaşıyor.  Bu nedenle Türkiye’nin kalkınmışlık ve gelişmişliğin gerçek kanıtı olan “insani gelişmişlik endeksi”nde ise geriye gittiği görülüyor.
AKP “insani gelişmişlikte” 7 sıra geriletti
Birleşmiş Milletler tarafından 1990’dan bu yana düzenli olarak her yıl, yaşam uzunluğu, okur yazar oranı, eğitim düzeyi, gelir düzeyi ve yaşam düzeyi kriterleri ile hazırlanan İnsani Gelişmişlik Raporu, AKP döneminde Türkiye’nin bu konuda adeta patinaj yaptığını ve önceki dönemin de gerisine düştüğünü gösteriyor. En son 2011 için açıklanan raporda Türkiye insani gelişmişlik bakımından 187 ülke arasında 92’nci sırada yer alabildi. Buna göre 2002 yılında insanı gelişmişlikte 85’inci olan Türkiye, AKP iktidarları döneminde 7 sıra birden geriledi.
Avrupa’da sondan ikinci olduk
Sıralamaya göre insani gelişmişlik düzeyi en yüksek Avrupa ülkeleri, Norveç, Hollanda, İrlanda, Lienchtenstein, Almanya, İsveç, İsviçre, İzlanda, Danimarka, Belçika olurken, Avrupa’nın insani gelişmişlik düzeyi en düşük ülkeleri içinde ise Türkiye, Moldova’yı sadece 0.05 puanla geride bırakarak sondan ikinci oldu.
İran da Ermenistan da bizim önümüzde
Türkiye insani gelişmişlikte, Uruguay, Palau, Karadağ, Bulgaristan, Kuveyt, Rusya, Kazakistan, Bosna-Hersek, Makedonya, Jamaika, Ermenistan, İran, Oman, Tonga ve Azerbaycan gibi ülkelerin gerisinde kaldı.  Önceki yıl Tonga Krallığının 2 sıra üzerinde bulunan Türkiye 92. sıraya gerileyerek Tonga’nın bile 2 sıra gerisine düşmüş oldu.
UNDP’nin Mart ayında yenisini açıklayacağı endekste, Türkiye’nin insani gelişmişlik sıralamasındaki yeri merak ediliyor.
Bu arada Türkiye, gelir dağılımı adaletini ortaya koyan GINI endeksine göre de Avrupa sonuncusu…
3 basamak daha inersek küme düşeceğiz
BM Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hazırlanan İnsani Gelişim Endeksi’ne (Human Development Index) göre yapılan sıralamada 1’den 47’ye kadar olan ülkeler en üst kategori, 48-94 arasındakiler bir alt kategoriyi oluşturuyor. 95-141 ve 142-187 ise en alt kategorileri oluşturuyor. Dünyanın en büyük 17’nci ekonomisi olmakla övünen, insani gelişmişlikteki sırası 92’nciliğe düşen Türkiye, 3 basamak daha inerse, Ürdün, Cezayir, Sri Lanka, Fiji, Türkmenistan, Tayland, Suriye, Irak, Fas gibi ülkelerin yer aldığı, 3. grup ülkeler arasına dahil olacak. 
AKP kadın-erkek eşitsizliğini büyüttü
AKP döneminde Türkiye, kadın-erkek eşitliğinde geriye gitti. UNDP’nin, “iş gücü piyasası, yetkilendirme, eğitime erişim, Meclis’te temsil, üretken sağlığı, ergen doğurganlığı ve anne ölümleri” kriterlerine göre oluşturarak kadın ve erkek arasındaki eşitsizliğini ölçtüğü endekse (GII) göre 2002 yılında 71’inci sırada yer alan Türkiye, AKP döneminde 77’nciliğe geriledi.
Bu arada Dünya Ekonomik Forumu’nun, 2005’ten itibaren, “eğitime erişim, ekonomik hayata katılım ve fırsatlar, sağlık ve hayatta kalma, siyasal katılım” kriterlerine göre oluşturduğu Toplumsal Cinsiyet Uçurumu Endeksi’ne göre de 2006 yılında 115 ülke arasında 105’inci olan Türkiye, 2012 itibariyle 135 ülke arasında 124’üncülüğe geriledi.
Bu dönemde Türkiye, özellikle kadınların eğitime erişimi sıralamasında 92’ncilikten 108’inciliğe, okuryazarlık oranında 98’incilikten 105’inciliğe düştü.
Basın özgürlüğünde 3. Dünyanın da gerisindeyiz
“Sınır Tanımayan Gazeteciler” Örgütü’nün (RSF) her yıl hazırladığı “Dünya Basın Özgürlüğü Endeksine” göre AKP’nin iktidara geldiği 2002’de basın özgürlüğü açısından 179 ülke arasında 99. sırada yer alan Türkiye, Ocak 2013 tarihli Dünya Basın Özgürlüğü raporuna göre 154. sıraya düştü. 
AKP Türkiye’yi insan hakları ihlal şampiyonu yaptı
AKP döneminde artan insan hakları ihlalleri paralelinde, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Türkiye’ye yönelik mahkûmiyet kararları hızlı bir artış gösterdi. AİHM’de görülen davalarda Türkiye, 2011 itibariyle 159 davadamahkûm olarak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesini (AİHS) en çok ihlal eden ülkeler sıralamasında birinciliğe yükseldi.  2012’de de AİHM, Türkiye aleyhine açılan 177 davada, AİHS’nin en az bir maddesinden insan hakları ihlalinde bulunulduğuna hükmetti.
AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılında 59 bin kişi olan hapishanelerdeki hükümlü ve tutuklu sayısı 10 yılda 2,5 kat artarak 140 bine yaklaştı.
Güçlü ekonomi için kaliteli demokrasi şart
ü  AKP’nin 10 yıllık iktidarı döneminde Türkiye ekonomide ancak ortalamaları tutturabildi.
ü  Bu ortalamaları tutturmak için “istikrarı koruma” adı altında demokratikleşme çabaları baskı altına alındığı gibi, var olan demokratik birikim de neredeyse yok edildi; yerine biat, itaat ve sadaka kültürü yerleştirildi.
ü  Demokrasi kültüründen gelmeyen, “çoğunluğun dediği olur” anlayışında bir kadronun yönetimindeki AKP, oy oranını gerekçe göstererek demokratik teamüller ve hukuk devleti ilkelerini fiilen ayaklar altına alırken, diğer yüzde 50’yi yok saydı.
ü  Özellikle Recep Tayyip Erdoğan’ın 3. Başbakanlık döneminde, kuvvetler ayrılığı, hukuk devleti ilkesi neredeyse yok edildi, “tek adam” anlayışı giderek su yüzüne çıktı, siyasal sistem adı konulmamış bir diktatörlüğü doğru evrildi.
ü  Türkiye insan hakları, basın, ifade ve düşünce özgürlüğü alanlarında radikal biçimde hızla geriye gitti.
ü  Ekonomik gelişmişlik ve demokratik kültürün yerleşmesi konusunda en önemli araç olan eğitimde ise AKP’nin en son “dindar nesil yetiştirme” yönünde başlattığı “4+4+4” uygulaması ile bilimi adeta tamamen dışladı. Bu sistemle onbinlerce kız çocuğu okula gönderilmez oldu.
ü  AKP’nin ekonomi ve siyaset yönetimi modeli ile Türkiye’nin gideceği yer gelişmiş, medeni ülkeler değil, geri kalmış totaliter ülkeler ligidir.
ü  Kaliteli bir demokrasi, güçlü bir ekonominin de temel şartıdır. Gerçek demokrasinin olmadığı yerde güçlü ekonomi de adil gelir dağılımı da nitelikli bir toplum da olamaz.
ü  Türkiye’yi demokrasiden adım adım uzaklaştıran zihniyetten bir an önce kurtulmaya, çağdaş uygarlığın gereklerini benimsemiş, Türkiye’yi ileri, gelişmiş ülkeler ligine taşıyacak bir yeni iktidara acilen ihtiyaç var.
Ek: Birleşmiş Milletler İnsani Gelişmişlik Endeksi Sıralaması:
En üst kategori
1. Norveç
2. Avustralya
3. Hollanda
4. ABD
5. Yeni Zelanda
6. Kanada
7. İrlanda
8. Lienchtenstein
9. Almanya
10. İsveç
11. İsviçre
12. Japonya
13. Hong Kong
14. İzlanda
15. G. Kore
16. Danimarka
17. Israil
18. Belçika
19. Avusturya
20. Fransa
21. Slovenya
22. Finlandiya
23. İspanya
24. İtalya
25. Lüksemburg
26. Singapur
27. Çek Cum.
28. İngiltere
29. Yunanistan
30. B.A.E.
31. G. Kıbrıs
32. Andorra
33. Brunei Sultanlığı
34. Estonya
35. Slovakya
36. Malta
37. Katar
38. Macaristan
39. Polonya
40. Litvanya
41. Portekiz
42. Bahreyn
43. Letonya
44. Şili
45. Arjantin
46. Hırvatistan
47. Barbados
İkinci kategori
48. Uruguay
49. Palau
50. Romanya
51. Küba
52. Şeyseller
53. Bahamalar
54. Karadağ
55. Bulgaristan
56. Saudi Arabistan
57. Meksika
58. Panama
59. Sırbistan
60. Antigua ve Barbuda
61. Malezya
62. Trinidad ve Tobago
63. Kuveyt
64. Libya
65. Belarus
66. Rusya
67. Grenada
68. Kazakistan
69. Kosta Rika
70. Arnavutluk
71. Lübnan
72. Saint Kitts ve Nevis
73. Venezuela
74. Bosna Hersek
75. Gürcistan
76. Ukrayna
77. Mauritis
78. Makedonya
79. Jamaika
80. Peru
81. Dominik
82. Saint Lucia
83. Ekvador
84. Brezilya
85. Saint Vincent ve Grenadinler
86. Ermenistan
87. Kolombiya
88. İran
89. Umman
90. Tonga
91. Azerbaycan
92. Türkiye
93. Belize
94. Tunus
Üçüncü Kategori
95. Ürdün
96. Cezayir
97. Sri Lanka
98. Dominik Cum.
99. Samoa
100. Fiji
101. Çin
102. Türkmenistan
103. Tayland
104. Surinam
105. El Salvador
106. Gabon
107. Paraguay
108. Bolivya
109. Maldivler
110. Moğolistan
111. Moldova
112. Filipinler
113. Mısır
114. Filistin
115. Özbekistan
116. Mikronezya
117. Guyana
118. Botswana
119. Suriye
120. Nambiya
121. Honduras
122. Kiribati
123. Güney Afrika
124. Endonezya
125. Vanuatu
126. Kırgızstan
127. Tacikistan
128. Vietnam
129. Nikaragua
130. Fas
131. Guatemala
132. Irak
133. Cape Verde
134. Hindistan
135. Gana
136. Ekvador Ginesi
137. Kongo
138. Lao
139. Camboçya
140. Swaziland
141. Bhutan
En Alt Kategori
142. Solomon adaları
143. Kenya
144. São Tomé and Príncipe
145. Pakistan
146. Bangladeş
147. Timor-Leste
148. Angola
149. Myanmar
150. Kamerun
151. Madagaskar
152. Tanzanya
153. Papua Yeni Gine
154. Yemen
155. Senegal
156. Nijerya
157. Nepal
158. Haiti
159. Moritanya
160. Lesoto
161. Uganda
162. Togo
163. Komor Adaları
164. Zambya
165. Cibuti
166. Ruanda
167. Benin
168. Gambiya
169. Sudan
170. Côte d’Ivoire
171. Malawi
172. Afganistan
173. Zimbabwe
174. etopya
175. Mali
176. Guinea-Bissau
177. Eritre
178. Guyana
179. Orta Afrika Cum.
180. Sierra Leone
181. Burkina Faso
182. Liberya
183. Çad
184. Mozambik
185. Burundi
186. Nijer
187. Kongo
Basın Açıklaması Pdf.
EKONOMI-VE-GELISMISLIK-1
 
 

Print Friendly, PDF & Email