Kur Artışının Dış Borçta Çıkardığı Ek Fatura 58 Milyar TL

CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran, kur artışının dış borçta çıkardığı ek faturanın 58 milyar TL olduğunu vurgulayarak, “Ülkeye güven azalıyor, dış kaynak muslukları kapanıyor, döviz hızla yükseliyor, maliyetler artıyor, risk büyüyor, AKP’nin ekonomide ülkeye faturası giderek kabarıyor” dedi.
CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran yaptığı yazılı açıklamada, ekonomi üst yönetimi ve Cumhurbaşkanı’ndan gelen açıklamalarla kurdaki her 1 kuruşluk artışın dış borç yükünü 4 milyar TL dolayında artırdığını bildirdi. Önümüzdeki bir yıl içinde yapılacak geri ödemeye ise şimdiden 23.1 milyar TL kur farkı maliyetinin eklendiğini vurgulayan CHP’li Oran, “Hükümetin içi boş, temenni paketleri, ekonomide kötüye gidişi önlemekten çok uzakta… Plaketlerle minik tasarruflar yerine acilen ekonomi yönetim mantığının değiştirilmesi gerekmektedir. Türkiye demokrasi ve hukuktan uzaklaşıyor, ülkeye güven azalıyor, dış kaynak muslukları kapanıyor, kurlar yükseliyor, risk artıyor, fatura giderek büyüyor. İç ve dış nedenlerle ekonomide kontrol giderek kaybolurken, dövizdeki yükseliş Türkiye’nin dış borç stokunu şimdiden TL cinsinden net 58.4 milyar TL büyütmüş bulunuyor. dolardaki her 1 kuruşluk artış, dış borç yükünü yaklaşık 4 milyar lira artırıyor” ifadelerini kullandı.

Umut Oran

Basın Açıklaması

21.12.2014

Dolardaki her 1 kuruşluk artış dış borcu 4 milyar lira dolayında büyütüyor. 

18 Kasım-18 Aralık arasında dövizde yaşanan artış Türkiye’nin 401.7 milyar dolarlık dış borç stokunun TL karşılığını 58.4 milyar lira büyüttü.  

Önümüzdeki bir yıl içinde yapılacak geri ödemeye ise şimdiden 23.1 milyar TL kur farkı maliyeti eklendi. Kurlar arttıkça, maliyet daha da büyüyecek. 

Hükümetin içi boş, temenni paketleri, ekonomide kötüye gidişi önlemekten çok uzakta…Plaketlerle minik tasarruflar yerine acilen ekonomi yönetim mantığının değiştirilmesi gerekmektedir. 

Türkiye demokrasi ve hukuktan uzaklaşıyor, ülkeye güven azalıyor, dış kaynak muslukları kapanıyor, kurlar yükseliyor, risk artıyor, fatura giderek büyüyor.

İç ve dış nedenlerle ekonomide kontrol giderek kaybolurken, dövizdeki yükseliş Türkiye’nin dış borç stokunu şimdiden TL cinsinden net 58.4 milyar TL büyütmüş bulunuyor. Dolardaki her 1 kuruşluk artış, dış borç yükünü yaklaşık 4 milyar lira artırıyor.

Türkiye’nin dış borç stokunda en büyük paya sahip olan dövizlerde 18 Kasım-18 Aralık döneminde net yüzde 6 dolayında bir artış yaşandı. Bu dönemde dolar, 2.2285 liradan 2.3653 liraya yükselerek TL’ye karşı yüzde 6.1; stokta ikinci büyük paya sahip Euro da 2.7861 liradan 2.9474 liraya çıkarak yüzde 5.8 değer kazandı. Aynı dönemde TL’ye karşı İngiliz Sterlini yüzde 6.6, Japon Yeni yüzde 5.2 değerlendi.

ABD Merkez Bankası’nın Fed’in, Ekim sonunda tahvil alımlarını durdurmasının ardından beklenen faiz artırımı, Türkiye gibi sıcak paraya tutsak ekonomiler için alarm zilleri çaldırıyor. Zaten doğrudan yatırımın pek gelmediği Türkiye’ye kısa vadeli sermaye girişleri de yavaşlayınca, kurlar hızla yükseliyor. Geçen hafta 2.41 TL’yi gören dolar ve 3 TL’yi aşan Euro, Fed’in artırımda “sabırlı olacağız” açıklaması üzerine biraz gerilese de hala yüksek seyrediyor. Fed Başkanı  Yellen’in faiz artırımı için “en az iki toplantı daha” bekleyecekleri açıklaması, çok da sabırlı olmayacaklarını gösteriyor. Dövizde genel eğilim yükseliş yönünde ve aşırı borçlu Türkiye’de kamu, özel tüm kesimlerin kur riski hızla büyüyor.

KUR FARKI MALİYETI ŞİMDİLİK 58.4 MİLYAR TL…

Türkiye’nin dış toplam dış borcu;  130.6 milyar doları kısa, 271.1 milyar doları uzun vadeli olmak üzere toplam 401.7 milyar dolara ulaştı. Dövizde son bir ayda yaşanan artış ise dış borç stokunun 18 Kasım itibariyle 974.2 milyar TL olan karşılığını, 18 Aralık itibariyle 1 trilyon 32.6 milyar liraya çıkardı. Kurdaki artış dış borçları TL cinsinden 58.4 milyar lira büyüttü. Başka deyişle kurda bu dönemdeki artış nedeniyle dış borçlarda Türkiye ekonomisine bu miktarda ek bir yük bindi. Bir ayda kısa vadeli dış borcun TL karşılığı yaklaşık 19 milyar, uzun vadeli dış borcun karşılığı da 39.5 milyar lira arttı.

BİR YIL İÇİNDEKİ GERİ ÖDEMEYE 23 MİLYAR TL EK YÜK BİNDİ…

Türkiye’nin, orijinal vadesine bakılmaksınız vadesine bir yıl ve daha az kalan dış borç miktarı yaklaşık 169 milyar dolar. Bu, kamu ve özel sektörüyle Türkiye’nin bir yıl içinde yapacağı dış borç geri ödemesi. Önümüzdeki bir yılda kamunun 24.7 milyar, Merkez Bankası’nın 1.5 milyar, özel sektörün ise 142.7 milyar dolar dış borç servisi bulunuyor. Özel sektör geri ödemelerinin 89.5 milyarı bankalara, 5.9 milyar doları diğer finansal kuruluşlara, 57.5 milyar doları ise finansal olmayan kuruluşlara, yani reel sektör firmalarına ait bulunuyor.

Kurdaki hızlı yükseliş dış borç servisi için temin edilecek dövizi pahalandırıyor. Dış borç stokunun TL karşılığı 18 Kasım-18 Aralık arasında 58.4 milyar lira artarken, önümüzdeki bir yıl içinde yapılacak geri ödemenin TL karşılığı da kur farkından dolayı 23.1 milyar TL büyüdü. Bir yılda yapılacak geri ödemede özel sektöre gelen ek maliyet; 13 milyarı bankacılık ve finans, 6.5 milyarı da reel sektöre olmak üzere toplam 19.5 milyar lira.

Buna göre hem bankalar hem de reel sektör ciddi kur riski altında bulunuyor. Dövizdeki hızlı yükseliş eğilimi kırılamazsa, iki kesimin de maliyetleri hızla büyüyecek, bunun etkisi bilançolara yansıyacak. Piyasada dövizin kıtlaşması ve aşırı pahalanması bu sektörlerdeki kuruluşların mali yapısı için tehdit oluşturuyor.

AKP, 12 yılda Türkiye’yi aşırı borçlandırmış durumda… 

Zaten yeterince doğrudan yabancı sermaye çekemeyen Türkiye’ye, yıllardır ekonomiyi çevirmede başlıca araç olan sıcak para da artık gelmekte nazlanıyor, dış finansman koşulları giderek kötüleşiyor. Bu nedenle dövizde güçlü bir yükseliş eğilimi bulunuyor. 

ABD’nin bahar aylarında beklenen olası faiz artırımı, Türkiye gibi sıcak parasız yapamayan ekonomiler için adeta Demokles’in kılıcı niteliğinde. Fed’in gideceği faiz artırımı, küresel çapta kısa vadeli sermaye hareketlerinde ciddi bir kırılmaya yol açacak. Önceki yıllarda Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelere akan sıcak parayı ABD faiz artırımı ile geri çekecek. Bu da dövizde yeni bir hızlı yükseliş dalgası başlatacak, değerli TL’ye son verecek; ekonomimizde maliyetler ve riskler büyüyecek. Bu gidiş, Türkiye’ye büyük faturalar yükleyecek. Kamunun, bankaların ve şirketlerin kur riski hızla büyümeye devam edecek. Dış borçları döndürebilmek iyice zorlaşacak. Dış borç geri ödemeleri için ulusal ekonomiden dışarıya daha fazla kaynak transfer etmek zorunda kalacağız. 

Hükümetin ekonomi için açıkladığı içi boş, temenni paketleri ise yaklaşan krizi önlemekten çok uzakta… Plaketlerle minik tasarruflar yerine acilen ekonomi yönetim mantığının değiştirilmesi gerekmektedir.

Türkiye demokrasi ve hukuktan uzaklaşıyor;

Ülkeye güven azalıyor, Dış kaynak muslukları kapanıyor, Döviz hızla yükseliyor, Maliyetler artıyor, Risk büyüyor, AKP’nin ekonomide ülkeye faturası giderek kabarıyor…

Ek (tablolar):

Dış borç kompozisyonundaki dövizler

Kaynak: TCMB

Dış borcun döviz kompozisyonu ve kur artışının etkisi

Kaynak: TCMB, Hazine Müst.

Önümüzdeki bir yıl içinde yapılacak dış borç servisi

Kaynak: TCMB